Η έρευνα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των πανεπιστημιακών σπουδών στις ΗΠΑ – όχι μόνο των μεταπτυχιακών φοιτητών και όχι μόνο στις θετικές επιστήμες. Οι προπτυχιακοί φοιτητές του Hellenic American College/Hellenic American University, ανεξάρτητα από την επιμέρους ειδίκευσή τους, διεξάγουν έρευνα σε διάφορες φάσεις των σπουδών τους.
Το ερευνητικό έργο μπορεί να διεξαχθεί στο πλαίσιο μιας πρακτικής άσκησης ή μαθητείας ή στο πλαίσιο της πτυχιακής εργασίας ή ως ομαδική ερευνητική εμπειρία στο πλαίσιο κάποιου μαθήματος. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η διεξαγωγή έρευνας βασίζεται στην αρχή ότι «μαθαίνεις διαβάζοντας, αλλά γίνεσαι κάνοντας». Όλες αυτές οι δραστηριότητες σε βοηθούν να γίνεις αποτελεσματικότερος ερευνητής και ένα πολύτιμο μέλος οποιασδήποτε ομάδας, ενώ ταυτόχρονα βελτιώνεις τις επικοινωνιακές σου δεξιότητες, τόσο στον γραπτό όσο και στον προφορικό λόγο. Σε βοηθούν να αποκτήσεις μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και εμπειρία στην παρουσίαση και υπεράσπιση της δουλειάς σου. Σε βοηθούν να αποκτήσεις αντίληψη του εαυτού σου ως μελλοντικού επαγγελματία. Και ταυτόχρονα είναι ιδιαίτερα χρήσιμες κατά έναν επιπλέον τρόπο: στο τέλος των σπουδών σου θα έχεις ολοκληρώσει την παραγωγή ενός σημαντικού ερευνητικού έργου που θα μπορείς να επιδείξεις σε υποψήφιους εργοδότες ή υποψήφιες σχολές για μεταπτυχιακές σπουδές.
Από όλα αυτά τα οφέλη γίνεται φανερή η υπεροχή των προπτυχιακών σπουδών που περιλαμβάνουν την έρευνα στη δομή των επιμέρους προγραμμάτων τους.
Μαθαίνεις διαβάζοντας, αλλά γίνεσαι κάνοντας
Το να είσαι μηχανικός ή καθηγητής Αγγλικών ή ψυχολόγος δεν σημαίνει απλώς ότι κατέχεις ένα σώμα γνώσεων που απέκτησες διαβάζοντας βιβλία και συγγράμματα. Ιδιαίτερα στη σύγχρονη εποχή, όπου όλοι μας έχουμε τη δυνατότητα άμεσης και εύκολης πρόσβασης και αναζήτησης –ακόμη και από το κινητό μας τηλέφωνο– σε μια τεράστια δεξαμενή πληροφοριών από οποιοδήποτε γνωστικό πεδίο, εύλογα μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η αποστήθιση γνώσεων δεν είναι καν το σημαντικότερο συστατικό στοιχείο της μάθησης. Αυτό που χρειάζεται ίσως ακόμα περισσότερο είναι να αποκτήσει κανείς εμπειρία και δεξιότητα στην ίδια την πράξη του γνωστικού πεδίου της επιλογής του. Και ασφαλώς αυτού του είδους η εμπειρία και δεξιότητα –π.χ. στη διερεύνηση ενός συγκεκριμένου προβλήματος, τον σχεδιασμό ενός μοντέλου επίλυσής του, την επικοινωνία των σχετικών συμπερασμάτων– προκύπτει μόνο μέσα από την πράξη.
Πέραν αυτού, κάθε επαγγελματίας, ανεξάρτητα από την ειδίκευσή του, δεν εργάζεται ποτέ εντελώς μόνος του. Αυτό ισχύει ακόμα και για φαινομενικά «μοναχικά» επαγγέλματα, όπως π.χ. αυτό του μεταφραστή, στα οποία ο επαγγελματίας μπορεί να περνά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου εργασίας του σε σχετική απομόνωση. Ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, όλοι ανεξαιρέτως οι επαγγελματίες ανήκουν σε μια «επαγγελματική κοινότητα», μια ομάδα ανθρώπων που εργάζονται στο ίδιο πεδίο, με κοινούς κώδικες, κοινά εργαλεία, κοινές πρακτικές και κοινή δεοντολογία. Ανήκουν σε επαγγελματικές ενώσεις και δίκτυα, συμμετέχουν σε διαδικτυακά φόρουμ της ειδικότητάς τους και λαμβάνουν μέρος σε συνέδρια. Όλα αυτά τα στοιχεία αποτελούν αναπόσπαστα συστατικά της επαγγελματικής ιδιότητάς τους.
Όσο είσαι ακόμα φοιτητής, η δυνατότητα να δεις πραγματικά τον εαυτό σου ως μελλοντικό επαγγελματία του εκάστοτε κλάδου μπορεί να σου ανοίξει νέους ορίζοντες για μάθηση και δικτύωση και να σου δώσει ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά εργασίας. Όμως αυτή η δυνατότητα δεν σου δίνεται μέσα σε μια αίθουσα διδασκαλίας ή σε μια βιβλιοθήκη.
Ευκαιρίες έρευνας για προπτυχιακούς φοιτητες
Τη δυνατότητα αυτή σου δίνουν οι ερευνητικές εργασίες – ένα εξαιρετικό εργαλείο μάθησης μέσα από την πράξη. Το Hellenic American College/Hellenic American University προσφέρει στους προπτυχιακούς φοιτητές ευρύ φάσμα πολύτιμων ερευνητικών εμπειριών.
1. Ερευνητικό έργο σε συνεργασία με τον διδάσκοντα καθηγητή
Η άμεση κατ' ιδίαν συνεργασία με ένα μέλος του διδακτικού προσωπικού είναι μια εμπειρία από την οποία μπορεί κανείς να αποκομίσει πολλά οφέλη. Οι φοιτητές που έχουν την τύχη να συμμετάσχουν ως βοηθοί σε μια πανεπιστημιακή έρευνα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως επιστήμονες και έχουν περισσότερες πιθανότητες να διεξαγάγουν επιτυχή έρευνα ως μελλοντικοί επαγγελματίες. Μάλιστα οι φοιτητές ενδέχεται να έχουν τη δυνατότητα να συμπαρουσιάσουν μαζί με τον καθηγητή ή την καθηγήτριά τους τα αποτελέσματα της έρευνάς τους σε κάποιο συνέδριο ή να δουν τη συμβολή τους να αναγνωρίζεται μεταξύ των συντελεστών στη σχετική δημοσίευση – κάτι που τους εφοδιάζει με ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην εύρεση εργασίας ή στην επιδίωξη μεταπτυχιακών σπουδών.
Πάρτε για παράδειγμα τον απόφοιτο του Hellenic American University Faith Adeosun. Ως προπτυχιακός φοιτητής στο πρόγραμμα BSBA συνεργάστηκε με τη Δρ. Λία Σιάχου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Διοίκησης Επιχειρήσεων, σε μια μελέτη περί ηγεσίας και εθελοντισμού. Το άρθρο που προέκυψε από αυτή τη μελέτη βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό εξέταση για πιθανή δημοσίευση σε ένα επιστημονικό περιοδικό.
Η συμμετοχή σε ένα ερευνητικό έργο σε συνεργασία με έναν καθηγητή μπορεί να μην είναι πάντα εφικτή, εν μέρει επειδή υπάρχουν περισσότεροι ενδιαφερόμενοι φοιτητές απ' ό,τι μέλη διδακτικού προσωπικού. Ευτυχώς, όμως, τα προγράμματα σπουδών του Hellenic American University προσφέρουν πολλές εναλλακτικές ώστε να διασφαλιστεί η δυνατότητα όλων των φοιτητών να διεξαγάγουν έρευνα κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.
2. Ερευνητικές εργασίες στο πλαίσιο των μαθημάτων
Μία εναλλακτική είναι και οι ερευνητικές εργασίες στο πλαίσιο των μαθημάτων. Στις εργασίες αυτές, εργάζεσαι ως μέλος μιας ομάδας με στόχο τη διερεύνηση και ανάπτυξη λύσεων σε ένα πραγματικό πρόβλημα, χρησιμοποιώντας πραγματικές/υπαρκτές περιπτώσεις, υλικά και δεδομένα. Για παράδειγμα, οι φοιτητές του μαθήματος Μάρκετινγκ που διδάσκει ο Δρ Δαμιανός Γιαννάκης, Επίκουρος Καθηγητής στα προγράμματα Διοίκησης Επιχειρήσεων, εργάζονται σε ομάδες των τριών ή τεσσάρων και ολοκληρώνουν μια ερευνητική εργασία διάρκειας ενός εξαμήνου –όπως π.χ. την κατάρτιση ενός σχεδίου μάρκετινγκ, μιας εκστρατείας επανατοποθέτησης προϊόντος ή ενός media plan– σε συνεργασία με μία από περίπου δέκα ελληνικές ή πολυεθνικές επιχειρήσεις. Οι φοιτητές του Δρ. Γιαννάκη έχουν πραγματοποιήσει εργασίες για εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε διάφορους κλάδους, από τον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ως τον κλάδο των τροφίμων και ποτών.
Αφού μελετήσουν μόνοι τους επί σχεδόν έναν μήνα την εταιρεία και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, οι φοιτητές πραγματοποιούν σειρά συναντήσεων με εκπροσώπους της εταιρείας και διεξάγουν συνεντεύξεις με διευθυντικά στελέχη, επιβλέποντες εργοστασίου και άλλους βασικούς συντελεστές, συχνά –αλλά όχι πάντα– με την παρουσία κάποιου «βουβού παρατηρητή», ο οποίος αργότερα θα βοηθήσει τους συμμετέχοντες να αποτιμήσουν τις επιδόσεις τους κατά τη διάρκεια αυτών των συναντήσεων. Αφού ολοκληρωθεί, η ερευνητική εργασία παρουσιάζεται σε διευθυντικά στελέχη της εταιρείας προς αξιολόγηση και ανατροφοδότηση.
Τέτοιου είδους ερευνητικές εργασίες στο πλαίσιο του μαθήματος καλλιεργούν στους φοιτητές «μια απίστευτη γκάμα δεξιοτήτων», όπως λέει ο ίδιος ο Δρ. Γιαννάκης, η οποία κυμαίνεται από την ορθότερη διαχείριση του χρόνου και των επιχειρηματικών επικοινωνιών ως την αποτελεσματική ομαδική εργασία και τις ηγετικές ικανότητες. Εξίσου σημαντικό, σύμφωνα με τον καθηγητή, είναι και το γεγονός ότι οι φοιτητές «βιώνουν από πρώτο χέρι πώς ασκείται πραγματικά το μάρκετινγκ στον πραγματικό κόσμο».
Το αποτέλεσμα είναι μια κατεξοχήν περίπτωση "win-win" όπου και τα δύο μέρη, φοιτητές και εταιρείες, αποκομίζουν οφέλη που εκτείνονται πέρα από το αντικείμενο αυτής καθαυτής της ερευνητικής εργασίας. Οι μεν φοιτητές αντλούν μια τεράστια αίσθηση επιτυχίας και ικανοποίησης από το ότι παρήγαγαν ένα έργο που μπορεί να «σταθεί» επαγγελματικά και από το ότι συνέβαλαν με το ερευνητικό τους έργο στην επίλυση ενός πραγματικού προβλήματος, ευρύτερου από ό,τι μπορεί να καλύψει μια μελέτη περίπτωσης σε ένα σύγγραμμα. Οι δε επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε αυτές τις εργασίες ενίοτε υιοθετούν ορισμένες από τις ιδέες και συστάσεις που τους έχουν κάνει οι φοιτητές.
3. Πτυχιακές εργασίες
Κυριολεκτικά, η λέξη "capstone" στην αρχιτεκτονική σημαίνει σφηνόλιθος, δηλαδή τριγωνική πέτρα που τοποθετείται στην κορυφή μιας αψίδας. Κατά την κατασκευή της αψίδας ο σφηνόλιθος τοποθετείται τελευταίος και «κλειδώνει» όλα τα υπόλοιπα δομικά στοιχεία της στη θέση τους. Ομοίως, η πτυχιακή εργασία που στο Hellenic American University αποκαλείται "capstone project", πραγματοποιείται μετά την ολοκλήρωση όλων των μαθημάτων της εξειδίκευσής σου και αποτελεί το επιστέγασμα, την κορωνίδα των σπουδών σου.
Σου δίνει την ευκαιρία να επαναλάβεις και να εφαρμόσεις τις θεωρίες, τα εργαλεία και τις τεχνικές που διδάχτηκες κατά τη διάρκεια των μαθημάτων σου και να επιδείξεις ότι κατέχεις τις πρακτικές του κλάδου. Οι πτυχιακές εργασίες που καλούνται να ολοκληρώσουν όλοι οι προπτυχιακοί φοιτητές στο Hellenic American University είναι είτε τα λεγόμενα "capstone projects" είτε μια διατριβή (thesis) σε ένα θέμα είτε, στην περίπτωση του πτυχίου Μουσικής, ένα ρεσιτάλ.
Για παράδειγμα, στο πλαίσιο του "capstone project" του προγράμματος BSBA, οι φοιτητές εργάζονται σε ομάδες για να αναπτύξουν ένα στρατηγικό σχέδιο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ένας υπαρκτός οργανισμός ή επιχείρηση. Αναλύουν ευρύ φάσμα παραγόντων, από τις οργανωσιακές διαδικασίες, τους περιορισμένους πόρους και τους χρονικούς περιορισμούς ως τη διαχείριση κινδύνων και τις σχέσεις με συναδέλφους και πελάτες. Στο τέλος καλούνται να παρουσιάσουν και να τεκμηριώσουν τις συστάσεις τους γραπτά και προφορικά.
Το "capstone project" του προγράμματος BSPsy, από την άλλη, είναι μια εργασία εμπειρικής έρευνας, την οποία κάθε φοιτητής σχεδιάζει σε συνεννόηση με τον ακαδημαϊκό του σύμβουλο και πραγματοποιεί μόνος του. Όπως και το "capstone project" του προγράμματος BSBA, έτσι και αυτή η πτυχιακή εργασία βοηθά τους φοιτητές να προαγάγουν τις δεξιότητές τους στην αναλυτική και κριτική σκέψη, καθώς και στην επικοινωνία.
Οφέλη από την ερευνητική εμπειρία
Οι φοιτητές αποκομίζουν από τέτοιου είδους εργασίες μοναδικά οφέλη, τα οποία δεν μπορούν να αντλήσουν από τις «εργαστηριακές» ασκήσεις της ύλης ή άλλου είδους εργασίες που προδιαγράφονται βήμα-βήμα στα συγγράμματα. Πολλά από αυτά τα οφέλη επισημαίνονται, μεταξύ άλλων, στην έκθεση ευρημάτων του Δικτύου Ερευνητικών Εμπειριών στο πλαίσιο των Μαθημάτων Προπτυχιακών Φοιτητών ή Course-Based Undergraduate Research Experiences (CURE) Network, μια πρωτοβουλία που χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ.
Ένα από τα σημαντικότερα οφέλη που εντοπίζει αυτή η έκθεση έχει να κάνει με το αίσθημα της ανακάλυψης. Σε αντίθεση με τις εργασίες βάσει συγγράμματος, η πρωτότυπη έρευνα δεν έχει ένα προκαθορισμένο ή ήδη γνωστό αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί εκ των προτέρων η έκβασή της. Στην πορεία της μπορεί να συναντήσεις –και να πρέπει να αντιμετωπίσεις– απροσδόκητες προκλήσεις ή νέα δεδομένα, και αυτές τις νέες πληροφορίες θα πρέπει να τις αξιολογήσεις και να κρίνεις τη σημασία τους και τις πιθανές επιπτώσεις τους.
Επίσης, το ερευνητικό σου έργο θα περιλαμβάνει ευρύ φάσμα ερευνητικών δραστηριοτήτων, και όχι μόνο τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων. Στο πλαίσιο του "capstone project" ή άλλων εργασιών CURE, όπως εκείνη των μαθημάτων μάρκετινγκ του Δρ. Γιαννάκη, θα κληθείς να σχεδιάσεις την έρευνά σου, να συλλέξεις, να αναλύσεις και να ερμηνεύσεις τα δεδομένα σου, να αντιμετωπίσεις τυχόν ανωμαλίες και να επικοινωνήσεις τα συμπεράσματά σου.
Καθώς η εργασία αυτή θα είναι μια εργασία που σχεδίασες ο ίδιος και θα συμπεριλαμβάνει πρωτότυπη έρευνά σου, θα διαπιστώσεις ότι η διαδικασία θα σε συνεπάρει και θα σε απορροφήσει περισσότερο απ' ό,τι θα φανταζόσουν. Ο Δρ. Richard Reis, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Stanford και συγγραφέας του πολυδιαβασμένου ενημερωτικού δελτίου για την πανεπιστημιακή διδασκαλία of Tomorrow's Professor: Preparing for Academic Careers in Science and Engineering, επισημαίνει ότι «οι εργασίες τις οποίες οι φοιτητές αισθάνονται ως "πραγματικές" βοηθούν στην αντιμετώπιση ενός μεγάλου κωλύματος των φοιτητών που έχουμε παρατηρήσει: την έλλειψη κινήτρου… Όταν οι φοιτητές πιστεύουν στη σημασία και τη γνησιότητα της εργασίας τους, επενδύουν ψυχικά σε αυτή πολύ περισσότερο και το ενδιαφέρον τους μεγιστοποιείται». Ίσως διαπιστώσεις κι εσύ, όπως πολλοί από τους φοιτητές μας, ότι θέλεις να συνεχίσεις την έρευνά σου και σε επαγγελματικό επίπεδο στον τομέα που σε ενδιαφέρει ή να αποφασίσεις να επιδιώξεις και μεταπτυχιακές σπουδές.